هر پایان‌نامه با نوشتن یک طرح اولیه آغاز می‌شود تا هدف تحقیق مشخص و سپس اعتبار مالی مورد نیاز برای آن تعیین شود. طرح اولیه یک پایان‌نامه را پروپوزال می‌نامند. به عبارت دیگر، پروپوزال همان نقشه راه تحقیق است که به پژوهشگران کمک می‌کند تا مسیر آن‌ها در رسیدن به هدف کوتاه‌تر شود. با این کار هم در زمان محقق صرفه‌جویی می‌شود و هم برآورد هزینه انجام پایان‌نامه ساده‌تر می‌گردد؛ در واقع دانشجویان با نوشتن پروپوزال و تایید آن نیمی از مسیر خود را طی کرده‌اند. دانشجویان اهداف‌شان از انجام پایان‌نامه را در قالب یک پیش‌نویس توجیهی از طرح اصلی به هیات علمی دانشگاه خود ارائه می‌دهند و اگر پروپوزال آن‌ها تایید شود، موضوع پژوهش ثبت و به دانشجو اعلام می‌شود که کار تحقیق خود را آغاز کند.

یکی از دغدغه‌های اصلی اغلب دانشجویان برای نوشتن پایان‌نامه این است که چنان برنامه‌ریزی کنند که از هزینه‌های کار تا حد امکان بکاهند و بدیهی است که در گام اول صرفه‌جویی باید هزینه نوشتن پروپوزال خود را کاهش دهند، اما پیش از هر چیز لازم است دانشجویان برای کم کردن هزینه نوشتن پروپوزال از ساختار و اصول نگارش و الزامات یک تحقیق آگاهی داشته باشند و با آن به‌طور کامل آشنا شوند.

ساختار پروپوزال

هر پروپوزال از بخش‌های مختلفی تشکیل می‌شود که عبارت‌اند از:

موضوع، عنوان، اصطلاحات علمی، مقدمه، طرح مساله، ابزار و منابع گردآوری و تحلیل اطلاعات، پیشینه تحقیق، اهداف تحقیق، پرسش‌های تحقیق، فرضیات تحقیق، روش تحقیق، نتیجه‌گیری و فهرست منابع.

داشتن اطلاعات جامع و منابع و ابزارهای مناسب از اصلی‌ترین و ضروری‌ترین نیازهای دانشجویان و محققان است، بدین ترتیب دانشجویان برای نوشتن پروپوزال به خواندن کتاب، اسناد علمی و تاریخی و گاهی به انجام دادن تحقیقات میدانی، مصاحبه، آزمایش، آزمون‌های آماری و تهیه پرسشنامه، ابزار تحقیق و حتی نرم‌افزارهای تخصصی و کاربردی نیازمندند که هر کدام از این موارد ممکن است مستلزم صرف هزینه‌های زیاد و گاه گران باشد که طبیعی است از عهده همه برنیاید، از این‌رو با راهکارهایی هوشمندانه می‌توان در بسیاری موارد صرفه-جویی کرد و آن‌ها را به صورت رایگان انجام داد.

ما در این نوشته برخی از راهکارها برای کم کردن هزینه نوشتن پروپوزال را به شما پیشنهاد می‌دهیم.

پیشنهادهای صرفه‌جویی در هزینه نوشتن پروپوزال

برای آغاز هر پژوهش علمی مهمترین کار مطالعه است. پژوهشگران برای انتخاب موضوع و سپس توضیح و تشریح آن در پروپوزال لازم است اطلاعات جامعی گردآوری کنند و به‌طور تخصصی روی آن موضوع متمرکز شوند و مطالعه کنند. مطالعات درباره هر موضوع شامل خواندن کتاب‌های مختلف تخصصی، مقالات معتبر علمی، اسناد و مدارک مرتبط و سایر منابع است که البته هر کدام از این‌ها ممکن است به زبان مادری یا زبان خارجی باشند. حال اگر منابع به زبان خارجی باشند، نیاز به ترجمه نیز وجود دارد.

بنابراین مرحله اول کاهش هزینه حول این موارد می‌چرخد؛

در کتابخانه‌های بزرگ عضو شوید. عضویت در کتابخانه به شما امکان دسترسی به انواع کتاب‌ها، مجلات و همه اسناد و مدارک معتبر علمی جهان را مهیا می‌کند و با این کار نیاز شما به خرید این منابع، که اغلب گران هستند، برطرف می‌شود. همچنین شما می‌توانید از بن دانشجویی برای خرید کتاب استفاده کنید یا از نمایشگاه‌های کتاب، که اغلب تخفیف‌های دانشجویی خوبی دارند، خرید کنید.

گفتیم برخی منابع ممکن است فارسی نباشند و لازم باشد ترجمه شوند. اغلب منابع خارجی به زبان انگلیسی نوشته شده‌اند، بنابراین اگر شما به زبان انگلیسی تا حدی مسلط باشید، خودتان از پس ترجمه آن برمی‌آیید، اما چنانچه نتوانید، باید از مترجمان تخصصی کمک بگیرید، پس:

بررسی کنید تا بهترین و ارزان‌ترین موسسه ترجمه را پیدا کنید تا هزینه کمتری برای این کار پرداخت کنید.

در هر پژوهشی مجبور به گردآوری اطلاعات پراکنده از منابع مختلف هستیم و اغلب آن‌ها را به صورت پرینت و کپی از منابع گوناگون جمع می‌کنیم. این کار نیز مستلزم هزینه است؛ بنابراین:

تا جایی که ممکن است در پرینت و تکثیر کردن صرفه‌جویی کنیم و مطالب را به صورت فایل‌های کامپیوتری نگهداری کنیم.

گاهی لازم است درباره موضوعی نظرسنجی یا مصاحبه کنید. در این گونه موارد نیز:

سعی کنید به جای نمونه‌های کاغذی از نمونه‌های مجازی استفاده کنید و در کاغذ و هزینه‌تان صرفه-جویی کنید.

برخی از رشته‌های دانشگاهی به آزمایش و ابزارهای آزمایشگاهی یا کارگاهی نیاز دارند؛

تا حد ممکن از آزمایشگاه یا کارگاه‌های دانشگاه خود و امکانات آنجا بهره ببرید، چراکه آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های خصوصی بسیار پرهزینه و گران هستند.

این روزها استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی و پیشرفته در تمام رشته‌های علوم بسیار کاربردی و راهگشاست که در سرعت عمل محققان و سهولت تحقیق نقش به‌سزایی دارند. شما نیز شاید در نوشتن پروپوزال لازم باشد از نرم-افزار خاصی کمک بگیرید؛

سعی کنید بسته به نوع نیازتان نرم‌افزار بخرید؛ یعنی نرم‌افزاری که برای تحقیق شما کافی باشد و نه بیشتر. از خرید نرم‌افزارهای گران با کارآیی‌های وسیع بپرهیزید.

در برخی گرایش‌های رشته‌های دانشگاهی شاید لازم باشد دانشجو به جاهایی سفر کند و تحقیقات میدانی انجام دهد که این سفرها ممکن است درون‌شهری و کوتاه یا برون‌شهری و کمی طولانی باشد.

با وسایل نقلیه عمومی سفر کنید و در رفت و آمدهای خود از افزودن هزینه‌های اضافی به مخارج تحقیق خودداری کنید.